مغز سالمند

ترجمه و گردآوری: زهرا رفیعی کارشناس ارشد روانشناسی

سن خرد و اعتدال می آورد، اما می تواند آن لحظه بزرگ سالمندی ضرب المثلی را نیز به ارمغان بیاورد. آن لحظه ای است که نمی توانید نام همسایه قدیمی خود را به خاطر بیاورید، یا فراموش می کنید که عینک خود را کجا گذاشته اید، یا اینکه اجاق گاز را خاموش کرده اید. مسلماً کار به خاطر سپردن نام به خودی خود آسان نیست. نام در حافظه بلند مدت شما ثبت می شود و ممکن است برای بازیابی آن به یک نشانه یا ماشه نیاز داشته باشید. بی‌پرده کردن به این شکل، ایده‌ای درباره آنچه که زوال شناختی مرتبط با سن می‌تواند به دنبال داشته باشد، به دست می‌دهد. خوشبختانه راه هایی برای جلوگیری از این کاهش وجود دارد.

اختلال شناختی خفیف

اختلال شناختی خفیف (MCI) اصطلاحی است که زمانی استفاده می‌شود که تفکر انتقادی، حافظه و/یا مهارت‌های زبانی و ارتباطی تا حدودی به خطر بیفتد، اما از عملکرد روزمره جلوگیری نمی‌کند. برای برخی، اختلال شناختی خفیف به کاهش قابل توجه شناختی به شکل زوال عقل و بیماری آلزایمر پیشرفت می کند. اما برای اکثریت افراد مبتلا به MCI، این یک “روال جدید زندگی ” است که خود و عزیزان باید به آن عادت کنند. و از هر پنج نفر، یک نفر در واقع شاهد معکوس شدن علائم است و در طی چند ماه یا سال، توانایی های شناختی بیشتری را به دست می آورد. با توجه به آکادمی نورولوژی آمریکا، AAN، اختلال خفیف در ۸ درصد از افراد ۶۵ تا ۶۹ ساله، تا ۱۵ درصد از افراد ۷۵ تا ۷۹ ساله و تا ۳۷ درصد از افراد ۸۵ سال و بالاتر ظاهر می شود

عزیزان مبتلا به این سطح از اختلال ممکن است این علائم و نشانه ها را نشان دهد:

استدلال و قضاوت به خطر افتاده
نمی تواند تصمیم بگیرد
حواسش پرت می شود و تمرکز خود را از دست می دهد
مکالمات را فراموش می کند و تکرار می کند
قرار ملاقات ها را فراموش می کند
نام افراد را فراموش می کند
نمی تواند همیشه کلمات را به خاطر بسپارد.

آیا با افزایش سن مغز ما کوچک می شود؟

ضخامت و حجم قشر مغز به خصوص در قشر پیشانی با افزایش سن تا حدودی کاهش می یابد،. این از دست دادن توده مغزی عواقب شناختی دارد، اما نیازی نیست اساساً توانایی فرد در جهت یابی در جهان را تغییر دهد. فراتر از این انقباض طبیعی، از دست دادن ماده خاکستری برای افراد مبتلا به زوال عقل می تواند بسیار بیشتر باشد.

آیا فرد می تواند با داشتن اختلال شناختی خفیف عملکرد طبیعی در زندگی روزمره داشته باشد؟

بله. ممکن است متوجه شوید که فرد مورد علاقه شما فراموشکارتر است و به زمان بیشتری برای سازماندهی خود نیاز دارد و نگران کاهش حافظه و تفکر است . با این حال، عملکرد روزانه فرد عادی باقی می ماند، آنها می توانند برنامه خود را مدیریت کنند، خواربارفروشی کنند، غذاها را آماده کنند، رانندگی کنند، و بسیاری از کارهای دیگر را انجام دهند. این نوع اختلال یک بیماری نیست، یک ویژگی است.

آیا پدربزرگ من می تواند به عملکرد عادی خود بازگردد؟

افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف می توانند به سطح طبیعی عملکرد شناختی خود بازگردند . در واقع، از هر پنج نفری که دارای اختلال شناختی خفیف هستند، یک نفر در سه تا چهار سال پس از تشخیص اولیه، به عملکرد قبلی خود باز می گردد.

آیا دارویی وجود دارد که به عملکرد شناختی کمک کند؟

مطالعه‌ای در UC سانفرانسیسکو که داروی آزمایشی ISRIB را مورد بررسی قرار داد، محققان دریافتند که چند دوز از این دارو در موش‌ها می‌تواند عملکرد مرتبط با افزایش سن را در انعطاف‌پذیری ذهنی و همچنین حافظه معکوس کند. این دارو قبلاً مورد مطالعه قرار گرفته است و به عملکرد حافظه در موارد سندرم داون و آسیب مغزی تروماتیک کمک کرده است.

اختلال شناختی متوسط

زوال عقل یک آسیب جدی تر از MCI است. این یک اصطلاح چتر است و آلزایمر رایج ترین شکل آن است. در واقع، آلزایمر عامل ۶۰ تا ۸۰ درصد تمام زوال عقل ها است. همچنین، زوال عقل یک بیماری خاص نیست. انواع مختلفی از زوال عقل از جمله بیماری کروتسفلد-جاکوب، فرونتوتمپورال، بیماری هانتینگتون، دمانس عروقی و غیره وجود دارد. همه اینها می تواند بر حافظه، قضاوت، توجه، زبان و موارد دیگر تأثیر بگذارد. بیماری آلزایمر در ۷۰ درصد موارد باعث زوال عقل می شود، بنابراین به راحتی می توان آلزایمر را با زوال عقل اشتباه گرفت.

در اینجا علائم و نشانه هایی وجود دارد که ممکن است در فرد مورد علاقه خود مشاهده کنید:
● از دست دادن حافظه
● از دست دادن استدلال و قضاوت
● تصمیم گیری ضعیف
● نمی تواند تمرکز کند
● مکالمات را فراموش می کند و تکرار می کند
● قرار ملاقات ها را فراموش می کند
● نام افراد را فراموش می کند
● کلمات، اعداد ،تلفن را به خاطر نمی آورد.
● مشکل در برقراری ارتباط
● مشکل در کارهای بصری و فضایی
● نمی تواند مساله را حل کند
● احساس سردرگمی می کند
● عدم احساس زمان و مکان
● ممکن است سرگردان باشد
● نمی تواند کارهای روزمره را انجام دهد
● تغییرات شخصیتی

نوسانات خلقی، خشم های انفجاری

آیا مادرم می داند که او زوال عقل دارد؟

در مراحل اولیه زوال عقل، ممکن است عزیز شما متوجه باشد که چیزی اشتباه است، اما ممکن است مطمئن نباشد که چرا. تا حد زیادی، آنها آگاه نیستند که به زوال عقل مبتلا هستند و تلاش برای متقاعد کردن آنها مبنی بر وجود مشکل می تواند دشوار باشد. ممکن است منجر به مشاجره و بی اعتمادی از طرف عزیزتان شود. در عوض، آرام و دوست داشتنی بمانید تا از آشفتگی و به هم ریختگی آنها بکاهید.

در چه سنی ممکن است فرد دچار زوال عقل شود؟

خطر ابتلا به زوال عقل با افزایش سن افزایش می یابد. به عنوان مثال، بیماری آلزایمر در ۵ درصد از افراد بین ۶۵ تا ۷۵ سال رخ می دهد و هر چه سن بالاتر می رود این خطر به طور پیوسته افزایش می یابد. در واقع، تقریباً نیمی از افراد ۸۵ ساله یا بالاتر به آلزایمر مبتلا می‌شوند و حدود ۵ تا ۶ درصد از این افراد علائم را قبل از سن ۶۵ سالگی نشان می‌دهند. در حالی که به ندرت، آلزایمر زودرس می‌تواند در افراد ۳۰ تا ۴۰ ساله ظاهر شود.

آیا مردان بیشتر از زنان دچار زوال عقل می شوند؟

این اختلال هم مردان و هم زنان را به یک اندازه تحت تأثیر قرار می دهد، اما زنان بیشتری تشخیص داده می شوند. به طور متوسط، زنان مبتلا به آلزایمر از دست دادن حافظه را به عنوان یک علامت اولیه نشان می دهند، در حالی که مردان مبتلا به این بیماری تغییراتی را در مهارت های رفتاری، حرکتی و زبانی نشان می دهند. علاوه بر این، مردان ،علائم را زودتر در حدود ۶۰ سالگی نشان دهند. و زنان بعد از ۷۰ سالگی تشخیص داده می شوند.

آیا می توانم عزیزم را برای مدت کوتاهی تنها بگذارم؟

اگر فرد مورد علاقه شما قادر به مدیریت فعالیت های روزمره مانند لباس پوشیدن و حمام کردن باشد، می توان او را برای مدت کوتاهی تنها گذاشت. اما وقتی برای انجام این فعالیت‌های اساسی به کمک نیاز دارند، یا اگر مضطرب یا پارانوئید هستند، عاقلانه نیست که آنها را به حال خود رها کنیم. آنها قادر به رسیدگی به شرایط اضطراری، مانند آتش سوزی یا اگر یک غریبه دم در آمد، نخواهند بود. همچنین این امکان وجود دارد که عزیز شما آدرس خانه را گم کند و در خیابان سرگردان شود.

پدربزرگ من چقدر می تواند با زوال عقل زندگی کند؟

پس از تشخیص، افراد مبتلا به زوال عقل به طور متوسط چهار سال و نیم زنده می مانند. با این حال، این بستگی به سن فرد مورد علاقه شما در تشخیص دارد. اگر پدربزرگ در اوایل ۷۰ سالگی تشخیص داده شود، ممکن است تا یک دهه یا حتی بیشتر عمر کند، طبق تحقیقات دانشگاه کمبریج در بریتانیا، اگر در ۹۰ سالگی تشخیص داده شود، ممکن است تا ۴ سال زنده بماند. علاوه بر این، زنان پس از تشخیص بیشتر از مردان عمر می‌کنند و افرادی که ضعیف‌تر هستند زودتر از سایرین می‌میرند.

اختلال شناختی شدید چیست؟

اختلال شناختی شدید از جمله آلزایمر زمانی ایجاد می شود که مغز پلاک می سازد و نورون ها از بین می روند. این پلاک‌ها به پلاک‌های آمیلوئیدی معروف هستند که از سلول‌های پروتئین بتا آمیلوئید تشکیل شده‌اند، سخت هستند و بین سلول‌های عصبی جمع می‌شوند. طبق تحقیقات دانشگاه بوستون، زمانی که پلاک ها برای اولین بار تشکیل می شوند ، لزوماً مشکلی ایجاد نمی کنند، اما هنگامی که سلول های پاک کننده مغز برای پاسخ ایمنی بدن می رسند، شروع به واکنش به پلاک ها می کنند و یک واکنش التهابی رخ می دهد که ارتباط بین سلول های مغز را مختل می کند و در عملکرد مغز اختلال ایجاد می کند.

اولین بار چه زمانی متوجه علائم آلزایمر می شوید؟

بیماری آلزایمر سال ها قبل از آشکار شدن علائم در مغز شروع می شود. با گذشت زمان، عملکرد روزانه ممکن است طبیعی باشد در حالی که تفکر و حافظه تحت تأثیر قرار می گیرند. در این مرحله که گاهی به آن اختلال شناختی خفیف به دلیل بیماری آلزایمر می گویند ، یادگیری چیزهای جدید و به خاطر سپردن چیزهایی مانند قرار ملاقات با پزشک بسیار سخت می شود. ممکن است فرد مورد علاقه شما نیز وسایل خود را به اشتباه درج کند و در یافتن کلماتی که می خواهد بیان کند مشکل داشته باشد.

چه زمانی عملکرد روزمره مختل می شود؟

در مراحل بعدی، از دست دادن حافظه و تفکر آشفته ممکن است در مدیریت زندگی روزمره، مانند خرید مواد غذایی و پرداخت قبوض، اختلال ایجاد کند. بعداً لباس پوشیدن و حمام کردن سخت می شود. در مراحل حاد، ممکن است بیمار دچار بی اختیاری ادرار شود، اعضای خانواده را نشناسد و در برقراری ارتباط دچار مشکل شود. پیشرفت از خفیف به شدید می تواند از چهار تا ۱۲ سال طول بکشد.

آیا آلزایمر و سایر دمانس ها ارثی است؟

در بیشتر موارد، آلزایمر ارثی نیست. در واقع، بیشتر زوال عقل ها ارثی نیستند. برخی از انواع نادرتر زوال عقل، مانند زوال عقل زودرس یا بیماری پریون خانوادگی، ممکن است یک جزء ژنتیکی داشته باشند، اما سن فرد بزرگترین عامل خطر برای آسیب جدی تر است.

چگونه با پدربزرگم که آلزایمر دارد صحبت کنم؟

حواس عزیزشما به راحتی پرت می شود، زیرا توجه و تمرکز دشوار است. با او شمرده شمرده صحبت کنید و در چشمان او نگاه کنید. او کلمات را تکرار می کند، بر کلمات آشنا تکیه می کند، حرکات دست را ترجیح می دهد و چیزها را توصیف می کند و از کلمات شناخته شده قبلی ود استفاده نمی کند، زیرا ممکن است آن کلمات را به خاطر نیاورد. از طریق شخص دیگری صحبت نکنید و او را اصلاح نکنید. و گاهی فقط بودن برای گرفتن دست او بیشتر از کلمات ارزش دارد.

آلزایمر چگونه نام گرفت؟

نام بیماری آلزایمر از نام روانپزشک آلمانی آلویس آلزایمر گرفته شده است که هنگام بررسی بافت مغز بیمار آگوست دتر که در سال ۱۹۰۶ درگذشت، پلاک‌های آمیلوئید و گره‌های عصبی فیبریل را کشف کرد. این کشف اولین کشف در نوع خود بود و نشان داد که یک پروتئین با یک بیماری روانی مرتبط است.